ISTRIË EN PULA: ‘N SLOERTOER DEUR TYD

Ek het die voorreg gehad om wyd te reis en talle bestemmings te verken, maar min bestemmings het my verbeelding so geboei soos Pula en die omliggende Istriese skiereiland in Kroasië. Hierdie streek, ‘n mengsel van antieke geskiedenis, asemrowende natuurskoon en ‘n lewendige kultuur, bied ‘n ervaring aan reisigers wat bietjie dieper krap as die gemiddelde toeristebestemmings. Van die grootsheid van Pula se Romeinse arena tot die rustigheid van die heuweldorpies en die stil diep blou van die van die Adriatiese see, is Istrië ‘n bestemming wat jou deel maak van sy kultuur, kuns en kos.

ISTRIA: GESKIEDENIS, TRUFFELS EN WYN

Istrië, die grootste skiereiland in die Adriatiese See, was ook die vier-rigting stop waar die Romeine, Bisantyne, Venesiërs, Oostenrykers en selfs die Russe hulle spore gelos het vir die nuuskierige toeris om te ontdek en te ervaar. Hier kan jy wyn en olyfolie proe van ‘n bedryf wat deur die Romeine gevestig is, fyngebak eet wat deur die Oostenrykers gevestig is, en hier en daar ‘n monument raakloop wat tydens die Joego-Slawiese tyd opgerig is onder leiding van ‘n Russiese argitek of twee.

Die vroeë bewoners

Die eerste bekende inwoners van Istrië was die Histri, ‘n Illiriese stam na wie die skiereiland vernoem is. Later het die Liburniërs, ‘n ander Illiriese groep by hulle aangesluit. In 178–177 v.C. het die Romeine egter die streek verower en dit in hul ryk geïntegreer. Onder keiser Augustus het Istrië deel geword van Regio X Venetia et Histria, ‘n Romeinse administratiewe streek. Die Romeinse invloed was diepgaande, met stede soos Pula wat gefloreer het,. Olywe wat geplant is en wyn wat vervaardig is.

 Bisantynse en Middeleeuse Heerskappy

Na die val van die Wes-Romeinse Ryk in 476 n.C., het Istrië kortliks onder die heerskappy van Odoacer, die eerste koning van Italië, gekom voordat dit in 489 n.C. deur die Oostergote verower is. In 538/539 n.C. het die Bisantynse Ryk beheer oorgeneem en Istrië by die Eksargaat van Ravenna ingelyf. Die Bisantyne het hul heerskappy vir byna 250 jaar gehandhaaf, waartydens hulle belangrike godsdienstige strukture gebou het, insluitend die Eufrasiese Basillika in Porec wat tot ‘n UNESCO-wêrelderfenisgebied verklaar is.

 Venesiaanse en Oostenrykse Invloed

Teen die 12de eeu het Istrië ‘n betwiste streek geword tussen die Venesiaanse Republiek en die Heilige Romeinse Ryk. Venesië het geleidelik sy invloed uitgebrei en oor ‘n groot deel van westelike Istrië geheers, terwyl die Graafskap Pazin onder beheer van die Heilige Romeinse Ryk gebly het. In die 18de eeu het Oostenryk die streek oorgeneem, en teen die laat 19de eeu het Pula die hoofvlootbasis van die Oostenryks-Hongaarse Ryk geword.

 20ste-eeuse onrus en moderne Istrië

Na Eerste Wêreldoorlog is Istrië in 1920 deur Italië geannekseer, ‘n tydperk gekenmerk deur pogings om Kroatiese en Sloweense kulturele identiteit te onderdruk. Na die Tweede Wêreldoorlog is die streek teruggegee aan Kroasië, toe deel van Joego-Slawië. Vandag is Istrië een van Kroasië se mees ontwikkelde streke, bekend vir sy multikulturele erfenis, wat Kroatiese, Sloweense en Italiaanse invloede vermeng.

Ten spyte van die verandering in heersers, het Istrië sy unieke identiteit behou en word dit in sy kos, argitektuur en kultuur gesien.

VARS VIS, ROOMYS EN DANSENDE HYSKRANE

My voorstel is dat Pula jou basis word vir ‘n paar dae vanwaar jy die streek kan verken. Dit is nie ‘n vreeslike groot streek nie en al die klein geskiedkundige dorpies is maklik bereikbaar met ‘n huurmotor. Komaan, jy weet jy wil dit doen sodat jy vir jou pelle kan vertel hoe jy aan die verkeerde kant van die pad moes kophou. En die tariewe is verbasend billik.

Pula is die grootste stad in Istrië en koester sy Romeinse verlede. Van die eerste kyk na die Pula Arena, die Tempel van Augustus en die Boog van Sergii besef jy die geskiedenis het hier diep spore getrap. Stap eers om die Pula Arena voor jy die paar Euro betaal om in te gaan. Dit is een van die bes bewaarde Romeinse Arenas in die wêreld. Jy hoef nie ‘n toer te doen nie, en daar is geen tydsbeperking hoe lank jy daarbinne mag ronddwaal nie. As jy vroegoggend of laatmiddag daar is, gaan jy die arena vir jouself hê.  Stap deur sy kolossale boë. Gaan sit op die sitplekke waar soveel Romeine en ander mense deur die geskiedenis gesit het. Gaan staan in die middel van die Arena en verbeel jou hoe die skare gejuig het as die gladiators baklei het. Stap deur die ondergrondse kamers waar die gladiators gewag het vir hulle gevegte. Die deel van die arena word gebruik vir ‘n baie ‘n baie interessante uitstalling oor die olyfolie-bedryf in Istrië se geskiedenis. As jy gelukkig is kan jy dalk ‘n somerkonsert bywoon in die arena.

Verby die arena onthul Pula meer lae van sy Romeinse nalatenskap. Die Tempel van Augustus, ‘n pragtig bewaarde tempel staan ​​trots in die hartjie van die Forum, sy Korintiese kolomme ‘n bewys van argitektoniese bekwaamheid. Die Boog van die Sergii, ‘n triomfboog, nooi besoekers uit om deur sy groot portaal te stap, eens ‘n poort na die stad.

Maar Pula gaan nie net oor antieke ruïnes nie; dis ‘n bedrywige hawestad met ‘n lewendige plaaslike mark, talle kafees en ‘n atmosfeer wat reisigers verwelkom. Gaan koop vroegaand vir julle roomys en stap al langs die seefront af na die Uljanik-skeepswerf. Hier kom die “beligtingsreuse” tot lewe. Hierdie kolossale industriële hyskrane, eens suiwer funksioneel, word nou verlig deur kleurvolle LED-ligte, wat ‘n betowerende ligskou skep wat oor die hawewater dans. Ontwerp deur die wêreldbekende beligtingsontwerper Dean Skira, is hierdie skouspel ‘n harmonieuse mengsel van nywerheid en kuns, ‘n simbool van Pula se vermoë om die gewone in die buitengewone te transformeer. Die ligte verander van kleure en patrone, wat ‘n steeds ontwikkelende visuele fees skep wat beide plaaslike inwoners en besoekers boei.

Die werklike Istrië, soos in talle lande, lê op die platteland. In Istrië  is dit die heuweldorpies wat elke paar kilometer op heuweltoppe verskyn Hierdie nedersettings, bied ‘n reis terug in tyd, elk met sy eie kenmerkende karakter en kultuur.

Een van die mees ikoniese is Motovun. Dit verrys uit die Mirna-vallei en omsluit ‘n doolhof van nou, geplaveide strate, ou weggesteekte pleine begrens deur antieke geboue met versterkte mure. Die uitsig vanaf sy mure is eenvoudig skouspelagtig en strek oor wingerde en die beroemde Motovun-woud, ‘n skatkis vir truffeljagters. Gaan drink ‘n rustige koppie koffie op die hoofplein voor jy verder aan die truffel-produkte gaan proe.

Net ‘n kort rit weg, lok Grožnjan met sy kunstenaarsiel. Hierdie heuweldorpie, Smaakmakers wat aan almal die wêreld wil wys, verwys dikwels hierna as die “Stad van Kunstenaars”. Grožnjan is ‘n middelpunt van kreatiwiteit, met talle kunsgalerye en ateljees weggesteek in sy kliphuise. Gedurende die somer word dit lewendig met musiekfeeste en werkswinkels, wat die antieke strate in ‘n opelugverhoog omskep. Die mengsel van Middeleeuse argitektuur en kontemporêre kuns skep ‘n werklik boeiende atmosfeer.

Van daar af kronkel jou pad deur die berge en valleie na Buzet, bekend as die “Dorp van Truffels”. Hoog op ‘n heuwel met ‘n uitsig oor die Istriese landskap, is Buzet ‘n bymekaarkomplek  vir gastronome en ander mense wat bereid is om baie te betaal vir min kos. Van hier af kan jy truffeljagtoere aanpak, jouself oorgee aan voortreflike truffelgeregte en jouself verdiep in die ryk kulinêre tradisies van die streek. Probeer gerus die streek se biere.

Teen die tyd wil jy al jou toerwa se neus in die rigting van Pula druk vir nog ‘n roomys of selfs ‘n stukkie vis langs die see, maar stop eers op Hum, wat met trots die titel van die “kleinste dorp ter wêreld” dra. Daar is net ‘n handjievol inwoners, maar die dorpie spog met ‘n merkwaardige geskiedenis en unieke Glagolitiese skrifinskripsies. Glagolitiese skrifinskripsies is vroeë Slawiese tekste geskryf in die Glagolitiese alfabet, die eerste Slawiese skrif wat deur die heiliges Cyrillus en Methodius ontwikkel is. Hierdie inskripsies, wat op klip, perkament en ander materiale gevind word, is veral belangrik vir die begrip van die geskiedenis van Kroatiese en Slawiese kultuur en taal.

Gaan kyk na die unieke en goed bewaarde fresko’s wat dateer uit die 12de eeu, gevind in die Kerk van St. Jerome. Hierdie fresko’s, ‘n seldsame voorbeeld van Bisantynse skilderkuns in die streek, beeld tonele uit die lewe van Christus en die marteldood van St. Laurentius. Wees gewaarsku, St. Jerome is nie altyd oop nie, maar as jy in die kerk in die dorpie is, gaan jy ‘n nota sien wat jou vertel waar jy die sleutel kan gaan haal, en dan kan jy met daardie reuse sleutel self die deur na die kuns gaan oopsluit. Drink nou maar vir oulaas ‘n koppie koffie en kyk uit oor die vallei, voor jy terugkeer na Pula toe.

Elk van hierdie heuweltop-juwele, met hul klipargitektuur, panoramiese uitsigte en ryk geskiedenis, is uniek en gee jou die geleentheid om ander dele van die ware Kroatiese kulltuur te ervaar.

Terwyl die heuwel-dorpies ‘n kykie in Istrië se siel bied, is die streek se kuslyn ewe besoekbaar. Pula self dien as ‘n poort na pragtige strande en see-ontsnappings. Die stad se suidelike voorstede, veral rondom die Verudela-skiereiland, spog met ‘n verskeidenheid kiezel- en gladde klipstrande soos Histria en Hawaii Beach (Havajka), perfek vir swem en sonbaai. Hierdie strande kom dikwels met geriewe soos sonstoele en sambrele.

Pula se bekoring strek verder as sy stedelike kern na die bekoorlike kuslyn en bekoorlike kusdorpies wat die Istriese skiereiland besaai. Net ‘n kort rit weg, sal jy Rovinj vind, dikwels beskou as die “Pêrel van Istrië”. Die ou stad, ‘n doolhof van nou, geplaveide strate, tuimel af na die see, gekroon deur die pragtige Kerk van St. Euphemia. Die panorama vanaf die kerk se kloktoring is eenvoudig iets wat jy self moet sien. As jy ‘n foto sien gaan jy dink dit is deur ‘n fotoprogram verbeter. Rovinj is ‘n plek om in te verdwaal, verborge kunsgalerye te ontdek, vars seekos in restaurante aan die waterfront te geniet en nog ‘n roomys te eet. Wel eet maar die roomys, want daar is genoeg trappe om die roomys af te werk.

Vir diegene wat ‘n stiller, meer ontspanne atmosfeer soek, is Fažana ‘n pragtige vissersdorpie net oorkant die Brijuni Nasionale Park. Van hier af kan jy bootritte aanpak om die ongerepte eilande van die nasionale park te verken, bekend vir hul natuurlike skoonheid en historiese plekke, insluitend ‘n safaripark. Fažana self bied talle promenades, tradisionele tavernas en talle restaurante wat ‘n see-uitsig bied wat nie maklik oortref word nie.

Dus, of jy nou aangetrokke is tot die eggos van Romeinse keisers, die moderne wonder van dansende hyskrane, of die stilte van die Adriatiese See se kusjuwele, Istria en die streek rondom Pula bied ‘n Kroatiese verkenning wat beide verrykend en onvergeetlik is. Dis ‘n streek wat jou nooi om sy verskillende lae te verken, sy stories te ontdek en deel te word van die mense en die plekke.

3 Redes hoekom jy Istrië wil besoek:

• Jy wil jou voete gaan stamp en ‘n selfie neem waar die gladiators teen mekaar baklei en die skare vermaak het.
• Gaan neem jou selfie by Hum se naambord en stuur dit vir die vrinne. Ek wed jou nie een van hulle was al daar gewees nie.
• Gaan op ‘n uitstappie na Tito se blyplek op die eiland van Brijuni. Beloer die voormalige diktator se blyplek.